Những ngày cuối năm Tân Sửu, tôi có tổ chức một tổ chuyên gia đi khảo sát, đánh giá mùa vụ điều 2022 tại Việt Nam và Campuchia. Tất cả đều bình thường song mùa vụ sẽ đến trễ do mùa khô năm nay đến muộn.
Nhưng thật bất ngờ, sau Tết Nhâm Dần, những trận mưa trái mùa kèm theo giông gió ập đến vườn điều ở nhiều nơi ở Bình Phước và cả Campuchia. Có thông tin ở Campuchia, nhiều vườn điều ngập sâu trong nước. Vụ 1 chắc chắn thiệt hại lớn cả về sản lượng và chất lượng (ước 30 – 40%).
Trong khi đó thì mùa vụ điều ở các nước Tây Phi đang diễn ra bình thường; các báo cáo của Hội đồng Bông và Điều Bờ Biển Ngà (CCA), Hiệp hội Điều Nigeria (NCAN) và anh em Việt Nam đang công tác tại Tây Phi cho thấy điều đó.
Về chế biến, trước Tết, hầu hết các nhà máy vừa và nhỏ ở Việt Nam đều đóng cửa do hết nguyên liệu; sau Tết, khoảng ½ doanh nghiệp hoạt động trở lại nhưng cầm chừng do nguồn cung còn ít và giá cao.
Trong khi đó thì nhiều nhà môi giới, xuất khẩu, thời gian này chào bán về Việt Nam hạt điều thô giá khá cao mặc dù mùa vụ ở Bờ Biển Ngà, Nigeria, Ghana mới chỉ bắt đầu.
Người mua (nhà nhập khẩu, rang chiên) vẫn đang chờ và họ không muốn mạo hiểm. Tất cả dường như đang chờ đợi một điều gì đó (?!).
Theo tôi, khoảng 2 tuần nữa, mọi việc sẽ sáng tỏ hơn.
Rõ ràng, các nhà chế biến nên bình tĩnh mà đánh giá cho đúng:
Thứ nhất, nếu Việt Nam và Campuchia mất mùa 30 - 40% như dự báo thì tình hình nguồn cung sẽ như thế nào? Tôi nghĩ tổng cung sẽ sụt giảm khoảng 10% vì tổng sản lượng điều thô của Việt Nam và Campuchia khoảng 1,2 triệu tấn hạt/ năm (với điều kiện là sản lượng ở Tây Phi và Ấn Độ là bình thường).
Thứ hai, liệu giá điều thô có tăng? Điều này chưa chắc vì giá nhân trong ngắn hạn đang rất thấp và giá thô tăng chỉ ảnh hưởng chủ yếu đến các nhà chế biến xuất khẩu của Việt Nam, còn Ấn Độ thì “vô can" vì họ có thị trường nội địa rất tốt. Nhưng do Việt Nam chiếm thị phần xuất khẩu quá lớn nên nếu Việt Nam bị ảnh hưởng sẽ chẳng có lợi gì cho các quốc gia sản xuất điều như Tây Phi và Campuchia – nơi vẫn còn phụ thuộc khá nhiều vào Việt Nam. Còn nữa, người tiêu dùng, bán lẻ chắc cũng không muốn thiếu hạt điều Việt Nam trên kệ.
Thứ ba, mong muốn của người tiêu dùng là gì? Chắc chắn sức mua các loại hạt vẫn sẽ ở mức cao trong năm 2022. Vấn đề họ quan tâm là chất lượng và giá cả. Tôi nghĩ họ sẵn sàng chấp nhận giá như năm 2021 hoặc cao hơn vài phần trăm.
Theo tôi, VINACAS và các doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu điều hàng đầu Việt Nam nên khẩn trương tổ chức 2 hội nghị: 1 hội nghị về điều thô, 1 hội nghị về điều nhân (họp online cũng được). Điều quan trọng là mọi người, bằng uy tín của mình mời được những doanh nghiệp lớn ở trong và ngoài nước có thiện chí tham gia. Đây là sân chơi tạo điều kiện cho mọi người lắng nghe, chia sẻ cùng nhau, bàn bạc, tạo nên tiếng nói chung trên thị trường nhằm thúc đẩy kinh doanh, thúc đẩy tiêu dùng theo nguyên tắc “tất cả cùng thắng (Win - Win)".
Nguyễn Đức Thanh – Nguyên Chủ tịch VINACAS,
|
